مولانا و حافظ دو همدل يا دو همزبان؟

حق شناس علي محمد

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

نقد ادبي

اطلاعات شماره:

تابستان 1387 , دوره 1 , شماره 2 ; از صفحه 11 تا صفحه 28 .

عنوان مقاله:

مولانا و حافظ دو همدل يا دو همزبان؟

نویسندگان:

حق شناس علي محمد*

آدرس:

* گروه زبان شناسی، دانشگاه تهران

چکیده:

در اين نوشته کوشيده ام پاسخي براي اين سوال پيدا کنم که: آيا در شعر حافظ هيچ نشانه اي دال بر اثرپذيري حافظ از شعر مولانا هست يا نه؟ در انجام اين کار، خود را به دو دليل ناگزير از تفکيک حساب محتواي شعر دو اين شاعر از حساب صورت آن يافته ام: يکي به دليل سرشت تغييرگريز و ايستاي معاني و مضامين در هر فرهنگ سنتي از جمله در فرهنگ ايران؛ و ديگري به دليل ضرورت بهره گيري از دو پايگاه نظري متفاوت (يعني نظريه بينامتنيت و نظريه استعاره و مجاز مرسل)، به ترتيب، براي تحليل محتواي شعر و تحليل صورت آن. حاصل کوشش من اين بوده است که، به لحاظ محتوي، تنها مي توان نشان داد که ميان اين دو شاعر نوعي همدلي معطوف به هم فرهنگي وجود دارد و، به لحاظ صورت، شعر اين دو هيچ شباهتي با يکديگر ندارد؛ چه، اولا شعر مولانا شعري صورت شکن است؛ حال آن که شعر حافظ شعري است سخت صورتگرا؛ ثانيا شعر مولانا شعر سلوک در راستاي محور هم نشيني است؛ حال آن که شعر حافظ شعر عروج در راستاي محور جانشيني است؛ و ثالثا حافظ، به شهادت شعر او، از مولانا بيش از آن مضمون و صورت در جهت بهينه سازي وام نگرفته که از شاعران ديگر مضمون و صورت وام گرفته است.

کلید واژه:

مولانا(Q2)حافظ(Q2)محتوي(Q2)صورت(Q3)بينامتنيت(Q2)استعاره(Q2)مجاز مرسل(Q3)

چارک 1 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک اول تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی زیاد است.
چارک 2 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک دوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع زیاد است.
چارک 3 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک سوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع کم است.
چارک 4 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک چهارم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی کم است.

موضوعات مرتبط:

مقالات نشریه ای مرتبط:

مقالات همایشی مرتبط:

ندارد

طرح های مرتبط:

مقالات بین المللی مرتبط:

ارتباط خیلی زیاد ارتباط زیاد مرتبط ارتباط کمتر

ارجاعات:

ثبت نشده است

استنادات:

+جهت ارجاع به این مقاله کلیک کنید(Cite).

APA : کپی

حق شناس، ع. (1387). مولانا و حافظ دو همدل یا دو همزبان؟. نقد ادبی, 1(2), 11-28. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=119919

Vancouver : کپی

حق شناس علی محمد. مولانا و حافظ دو همدل یا دو همزبان؟. نقد ادبی. 1387 [cited 2022May16];1(2):11-28. Available from: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=119919

IEEE : کپی

حق شناس، ع.، 1387. مولانا و حافظ دو همدل یا دو همزبان؟. نقد ادبی, [online] 1(2), pp.11-28. Available: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=119919.