ارايه مدلي براي ايجاد دانشگاه پژوهشي در نظام آموزش عالي ايران

بسياري از دانشگاه هاي دنيا رسالت خود را از آموزش محوري به سوي پژوهش محوري تغيير دادند. مقاله حاضر بر آن است تا با تاکيد بر ماهيت و کاربست هاي دانشگاه پژوهشي ساختار اين نوع دانشگاه را در چارچوب پرسش هاي زير تبيين نمايد. -1 مولفه هاي اصلي دانشگاه پژوهشي کدامها هستند؟ -2 مدل مناسب دانشگاه پژوهشي در کشور ايران کدام است؟ -3 درجه تناسب مدل پيشنهادي از نظر متخصصان آموزش عالي چگونه است؟ بر اساس منطق مدل هاي تحليل عاملي، يک نمونه 500 نفري از روسا، معاونين، مديران گروه ها و اعضاي هيات علمي دکترا و مربيان با تجربه دانشگاه هاي شمال کشور به روش تصادفي طبقه اي انتخاب شدند. با فرا تحليل دانشگاه هاي پژوهشي موجود و مباني نظري موضوع، يازده بعد يک دانشگاه پژوهشي شناسايي شد و براين اساس پرسشنامه اي 66 سوالي طراحي و در معرض قضاوت مشارکت کنندگان پژوهش قرار گرفت. در گام بعدي جهت يافتن ساختار معني داري از ترکيب مولفه ها و پاسخ ها، از روش تحليل عاملي از نوع تحليل مولفه هاي اصلي و ضرايب همبستگي مربوط به ماتريس مولفه ها استفاده شد. نتايج اين تحليل ها نشان داد که فرايند مدلسازي دانشگاه پژوهشي بايد داراي 7 عامل اصلي باشد. پس از نام گذاري اين عوامل، برآوردها نشان مي دهند که صلاحيت ها و ارتباطات بين المللي و بين فرهنگي، آزادي و مسووليت علمي اجتماعي، توان خلق منابع و ثروت، تمرکز بر بازتاب هاي ملي و فراملي، به روزسازي زيرساخت هاي علمي پژوهشي، تعهد به بهگزيني و آموزش و پژوهش بين رشته اي جمعا حدود %50 از واريانس مشترک در ساخت دهي مدل يک دانشگاه پژوهشي را تبيين مي نمايند. درجه تناسب و هماهنگي اين مدل نيز با استفاده از نظرات 40 تن از متخصصان آموزش عالي کشور و بر اساس ضريب هماهنگي کندال برابر با 0.74 تعيين گرديد و بر اين اساس مدل نهايي دانشگاه پژوهشي طراحي گرديد.