مقايسه کارايي مدل هاي تجربي و آماري پهنه بندي خطر زمين لغزش (مطالعه موردي: آب خيز الموت رود)

زمين لغزش را مي توان حرکت توده اي مواد دامنه هاي شيب دار تحت تاثير نيروي ثقل توده و عوامل محرکي مانند زمين لرزه، سيل و باران هاي سيل آسا تعريف نمود. با پهنه بندي خطر وقوع زمين لغزش مي توان مناطق حساس و داراي پتانسيل بالاي خطر لغزش را شناسايي نمود. در اين پژوهش، کارآيي مدل تجربي مورا - وارسون اصلاح شده به همراه مدل هاي آماري تراکم سطح غيروزني، تراکم سطح وزني و رگرسيون چندمتغيره در سطح تفصيلي و مقياس 1.50000 در بخشي از آب خيز الموت مورد مقايسه قرار گرفته است. به اين منظور ابتدا نقشه پراکنش زمين لغزش هاي منطقه با تفسير استريوسکوپي عكس هاي هوايي و بازديدهاي ميداني تهيه شد. سپس با مرور منابع، کليه عواملي را که مي توانند در بروز زمين لغزش موثر باشند استخراج و با توجه به ديد کارشناسي و بررسي منابع 8 عامل، زمين شناسي، شيب، جهت، ارتفاع، فاصله از گسل، کاربري زمين، بارش و طبقات هم شتاب زمين لرزه به عنوان عوامل موثر زمين لغزش در آب خيز الموت انتخاب گرديد و نقشه پتانسيل خطر زمين لغزش با به کارگيري تکنيک سيستم اطلاعات جغرافيايي و تلفـيق لايـه ها در محيـط نرم افزار Arc GIS با چهار مدل مذکور تهيه شد. براي وزن دهي عوامل در مدل تراکم سطح وزني و کمي نمودن طبقات کيفي عوامل کاربري، جهت شيب و زمين شناسي، در مدل رگرسيون چندمتغيره از تکنيک تحليل سلسله مراتبي و مقايسه هاي زوجي استفاده شد. براي مقايسه ميزان تفاوت بين کلاس هاي خطر مدل ها، از آزمون کاي اسکوئر و براي ارزيابي کارآيي مدل ها، از شاخص جمع مطلوبيت استفاده گرديد. نتايج نشان مي دهد که در تمامي مدل ها، مقدار كاي اسكوئر محاسبه شده در سطح 99 درصد معني دار بوده و تفکيک مناسبي بين کلاس هاي خطر زمين لغزش وجود دارد. با انجام روش گام به گام بر روي لگاريتم سطح لغزش به عنوان متغير وابسته و عوامل موثر هشت گانه، سه عامل جهت شيب، ميزان بارش و شتاب زمين لرزه به مدل وارد نشدند که نشان از همبستگي کم اين سه عامل با لغزش هاي به وقوع پيوسته منطقه دارد. همچنين مدل رگرسيون چندمتغيره با جمع مطلوبيت برابر با 0.947 به عنوان مدل مناسب تر براي حوزه انتخاب گرديد.