روشنفكري ديني، دين و تيپولوژي روشنفكري (چالش سنت و مدرنيته در قرن 19 ايران)

حسيني سيدميرصالح

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

مطالعات انقلاب اسلامي

اطلاعات شماره:

زمستان 1387 , دوره 4 , شماره 15 ; از صفحه 196 تا صفحه 211 .

عنوان مقاله:

روشنفكري ديني، دين و تيپولوژي روشنفكري (چالش سنت و مدرنيته در قرن 19 ايران)

نویسندگان:

حسيني سيدميرصالح*

آدرس:

* جامعه المصطفی العالمیه

چکیده:

از جمله مفاهيمي كه در اواخر قرن نوزدهم در فرانسه به دنبال محاكمه كاپيتان دريفوس مطرح شد، مفهوم روشنفکري بود. به وجود آمد. چهار سال بعد، يكي از نويسندگان آن زمان به نام اميل زولا، بيانيه اي صادر كرد كه به دستگيري وي انجاميد. در پي آن، نويسندگان ديگري با صدور بيانيه اي به نام «بيانيه روشنفكران»، محاكمه زولا را محكوم كردند. اين مفهوم در غرب داراي بار معنايي خاصي بود كه در جريان تحولات ايران نيز به كار گرفته شد، به گونه اي که شماري از تحصيل كردگان غرب گراي ايراني، خود را با همين مفهوم و معنا در ايران معرفي كردند و در قرن نوزدهم جريانات سياسي و اجتماعي مدرني را كه برگرفته از مدل هاي غربي بود، شكل دادند.در اين هنگام، نخبگان مذهبي (علما) و توده مردم با اين جريانات به مقابله برخاستند؛ زيرا اين تفكر با ساختارهاي معرفتي و گفتمان سياسي آن عصر در ايران همخواني نداشت، به گونه اي که هويت ملي و ايراني، از ديرباز در ايران با اسلام و شريعت تشيع آميخته شده است و ايرانيان هر زماني كه احساس مي كردند معرفت ديني آنان با تهاجم بيگانگان روبه رو شده است، با آن به مقابله بر مي خاستند.اين نوشتار، پس از بررسي دلايل كشمكش و ستيز ميان نخبگان ديني با ديگر نخبگان و بيان ديدگاه هاي هر كدام، به شناخت تيپ هاي مختلف روشنفكري در ايران پرداخته كه شامل تيپ سنت گريز، اسلام گرا و غرب گرايي نوين است.از ميان ديدگاه هاي عالمان و نخبگان ديني، به صورت نمونه، تفكرات ميرزاي شيرازي و شيخ فضل اله نوري، انتخاب و با تحليل تقابل ها، به تفكيك جريانات مثبت و منفي روشنفكري ديني پرداخته شد.

کلید واژه:

روشنفكري(Q2)مدرنيته(Q2)سنت(Q2)ايران(Q2)مشروطه(Q2)

چارک 1 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک اول تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی زیاد است.
چارک 2 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک دوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع زیاد است.
چارک 3 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک سوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع کم است.
چارک 4 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک چهارم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی کم است.

موضوعات مرتبط:

مقالات نشریه ای مرتبط:

ندارد

مقالات همایشی مرتبط:

ندارد

طرح های مرتبط:

ندارد

مقالات بین المللی مرتبط:

ارتباط خیلی زیاد ارتباط زیاد مرتبط ارتباط کمتر

ارجاعات:

استنادات:

ثبت نشده است

+جهت ارجاع به این مقاله کلیک کنید(Cite).

APA : کپی

حسینی، س. (1387). روشنفکری دینی, دین و تیپولوژی روشنفکری (چالش سنت و مدرنیته در قرن 19 ایران). مطالعات انقلاب اسلامی, 4(15), 196-211. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=104518

Vancouver : کپی

حسینی سیدمیرصالح. روشنفکری دینی, دین و تیپولوژی روشنفکری (چالش سنت و مدرنیته در قرن 19 ایران). مطالعات انقلاب اسلامی. 1387 [cited 2022August15];4(15):196-211. Available from: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=104518

IEEE : کپی

حسینی، س.، 1387. روشنفکری دینی, دین و تیپولوژی روشنفکری (چالش سنت و مدرنیته در قرن 19 ایران). مطالعات انقلاب اسلامی, [online] 4(15), pp.196-211. Available: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=104518.