اهداف: یکی از نظام های مهم طب سنتی که در مهد تمدن های بشری رشد یافته و همواره صادر کننده طبیب، علم و دارو به سراسر دنیا بوده است، نظام جامع طب سنتی ایران است که به نوعی از پزشکی رایج متمایز است. این مقاله با رویکردی منطقی و فلسفی به تفاوت های بین طب سنتی ایرانی و طب رایج می پردازد. روش ها: در این مقاله مروری که با روش تحلیلی توصیفی انجام شده با استفاده از منابع اینترنتی و کتابخانه ای به مقایسه مبانی طب رایج و طب سنتی ایرانی پرداخته شده است. یافته ها: تفاوت های اصلی بین طب سنتی ایرانی و طب رایج، وجود طبیعت یا قوه مدبره بدنیه است که این سیستم بدون دخالت هر نوع شعوری فعالیت همه اعضا و در نهایت، کل بدن انسان را مدیریت می کند، در صورتی که مکتب طب رایج به چنین چیزی معتقد نیست. دومین موردی که موجب تمایز این 2 مکتب از یکدیگر می شود، نگرش کلی طب سنتی ایرانی به انسان است، در حالی که طب رایج رویکردی کاملا مکانیکال به انسان و سلامت او دارد و در این مکتب سعی می شود تا حد امکان به عمق سلول یا حتی مولکول ها رفته و نقطه معیوب را پیدا کنند. نکته سوم اینکه در طب سنتی ایرانی به تفاوت های فردی بین اشخاص، یعنی مزاج توجه اساسی دارد. نتیجه گیری: برای مقایسه این 2 مکتب طبی باید ابتدا اصلاحاتی در مفاهیم اولیه و بنیادین این 2 طب انجام شود. ضمنا برای ارایه پروتکل مناسب برای درمان بیماران باید از روش تلفیقی 2 طب سنتی و رایج استفاده شود که این امر نیاز به شناخت کامل این 2 طب دارد.

رویکرد پزشکی فرد محور در طی یک قرن اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته و بر توجه به بیمار به جای بیماری تاکید دارد. پزشکی فرد محور تلاش می کند با در نظر گرفتن فرهنگ، ترجیحات و تجربیات شخصی و اعتقادات بهداشتی فرد و هم چنین ارزش ها و سبک زندگی فرد، و حتی توجه به وضعیت روانی اجتماعی شرایط بیمار و شیوه درمان او را برنامه ریزی کند. با اذعان به عدم شناخت طب های سنتی نظیر طب ایرانی، چینی و آیورودا نسبت به «امیکس»ها، می توان مدعی شد این مکاتب طبی از هزاران سال پیش، بر توجه به تفاوت های فردی و ارتباط آن ها با سلامتی تاکید کرده اند. بسیاری طب ایرانی را به نظریه مشهور مزاج ها و اخلاط چهارگانه می شناسند. بدون ورود به مغالطه فلسفی در خصوص نسخ یا منسوخ نبودن این نظریه، از دیدگاه کاربردی باید گفت جدا کردن انسان ها و توجه به تفاوت های ذاتی آن ها و در نتیجه یکسان نبودن کارکردها و پاسخ های بدن ایشان چه به صورت مادرزادی (مزاج ذاتی) و چه تحت تاثیر عوامل برون تنی و محیطی (مزاج اکتسابی) اساس این تفکر است. بنابراین هر انسانی به نوبه خود کتابی مستقل است که تحت تاثیر درون و برون خود و تمام عوامل زیستی مستقیم و غیرمستقیم زندگی اش رقم می خورد و طیف سلامتی و بیماری او در این چارچوب تعریف می شود. در این مطالعه به ارتباط طب ایرانی با پزشکی فرد محور پرداخته شده است.

در طب سنتی ایران، ورزش عامل مهمی برای حفظ سلامتی به شمار می رود و برای آن اثرات زیادی ذکر شده است. به نظر برخی از حکما چون ابن سینا، عامل ورزش در حفظ سلامتی، بر کلیه عوامل حتی تغذیه، تقدم دارد و برای اینکه از فعالیت های بدنی بیشترین فایده نصیب افراد شود، ورزش های متناسب با هر فرد پیشنهاد شده است. در واقع، ورزش ها را در گروه های مختلف قرار داده و معتقدند هر گروه، اثرات ویژه ای را اعمال می کند. این مطالعه با هدف شناخت گروه های مختلف ورزشی و اثر هر یک در بدن، برای معرفی فعالیت مناسب به افراد انجام شده است؛ و برای این منظور، روش این مطالعه کیفی در نظر گرفته شده است با مرور نمونه هایی از کتب طب سنتی ایران که به طور هدفمند انتخاب شده اند، و پس از آن، تحلیلی محتوایی از مطالب استخراج شده از این متون در مورد طبقه بندی ورزش ها، ارائه شده است.