12 ژوئن برابر با 22 خرداد هر سال روز جهانی مبارزه با کار کودکان است . روز جهانی کار از سال 2002، به منظور افزایش آگاهی و جلوگیری از کار اجباری کودکان ، توسط سازمان جهانی کار به روز جهانی مبارزه با کار کودکان نام گذاری شد. این روز برای حمایت اجتماعی از کودکان برای پایان دادن به کار آنها نام دارد .
شعار سال 2022 روز جهانی مبارزه با کار کودکان ، افزایش سرمایه گذاری در سیستم ها و طرح های حمایت اجتماعی برای ایجاد حمایت اجتماعی و محافظت کودکان از کار است.
تلاش‌های زیادی برای کاهش کار کودکان در دو سال گذشته شده است اما در سال‌های 2016 تا 2020 متوقف شده است. امروزه، 160 میلیون کودک در جهان که سن برخی از آنها زیر پنج سال است، کار می‌کنند. حمایت اجتماعی، به منزله حقوق انسانی و ابزار سیاسی قوی برای جلوگیری از اجبار خانواده‌ها از کار کودکان است. قبل از سال 2020 و قبل از شیوع کرونا در جهان، نزدیک به 47 درصد از جمعیت جهانی تحت حمایت اجتماعی قرار داشتند. اما این مقدار برای کودکان بیشتر است یعنی سه چهارم کودکان جهان ، فاقد حمایت اجتماعی هستند.
آمارهای جهانی از کار کودکان
در مناطق آفریقا و آسیا و مناطق اقیانوس آرام، با هم تقریبا از هر ده کودک ، نه کودک به کار مشغول هستند. در قاره آمریکا تقریبا یازده میلیون، اروپا و آسیای مرکزی شش میلیون و کشورهای عربی یک میلیون کودک به کار اجباری مشغول هستند. یعنی 5 درصد از کودکان در قاره آمریکا، 4 درصد در اروپا و آسیای میانه . سه درصد در کشورهای عربی مشغول به کار اجباری هستند.
در حالی که درصد کودکان مشغول به کار در کشورهای با درآمد پایین بیشتر است، تعداد آنها در کشورهای با درآمد متوسط به بالا بیشتر است. 9 درصد از کودکان با درآمد پایین و هفت درصد از کودکان با درآمد متوسط به بالا به کار اجباری مشغول هستند. آمارها نشان می‌دهد که 84 میلیون کودک کار که در مجموع 56 درصد از کودک کار را تشکیل می‌دهند در کشورهای با درآمد متوسط زندگی می‌کنند و دو میلیون کودک کار در کشورهای با درآمد بالا زندگی می‌کنند.
کار کودک چیست؟
طبق قوانین سازمان بین المللی کار، کودک کار به تمامی افراد زیر هجده سالی گفته می‌شود که در مشاغل یا کارهای زیان آور در بازار یا خانواده‌های خود مشغول هستند. کار کردن کودک ، تنها زمانی قابل قبول است که برای رشد جسمی ، روانی و سلامت کودک ضرر نداشته باشد. کودک کار ، به کودکی گفته می شود که که به دلیل کار از گذرندان دوران کودکی خود محروم است. کار از شکوفا شدن استعدادهای کودک جلوگیری کرده و برای رشد جسمی و روانی او مضر است. کار در مواردی به محروم کردن کودک از فرصت رفتن به مدرسه، مجبور کردن کودک به ترک مدرسه به طور موقت و الزام کودک به انجام کارهای سخت و طاقت فرسا در هنگام تحصیل منجر می‌شود.
با بررسی کار کودک در مقالات نمایه شده فارسی مرکز اطلاعات علمی مشخص شد تعداد 57 مدرک علمی مرتبط با کار کودک در این پایگاه نمایه شده است. مقالات اثربخشی نقاشی درمانی بر اضطراب کودکان دچار اختلال کاستی توجه/فزون کنشی، از جبران خسارت ناشی از جرم علیه کودک تا نحوه ترمیم خسارات، با نگاهی تطبیقی به قوانین کشورهای اروپایی، آمریکایی و اسناد بین المللی و فراتحلیل مطالعات عوامل اثرگذار بر پیدایش کودکان کار و خیابان بیشترین بازدید را در میان مقالات مرتبط با موضوع کار کودک داشته‌اند. اضطراب، فقر و حقوق کودک مهم‌ترین کلمات با موضوع کودک کار هستند.
منبع
صفی خانی، ث. (1396). کار کودک در کوره های آجرپزی تحلیل شبکه روابط کاری و اجتماعی یک کوره. مطالعات فرهنگی و ارتباطات, 13(46 ), 177-206. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=318133