تحليلي بر عوامل تعيين کننده مزيت هاي مکاني در منطقه کلان شهري تهران: شواهد تجربي از چهار بخش صنعتي

از دهه گذشته، مطالعات زيادي ظهور و توسعه بخش هاي صنعتي با فناوري بالا را به وجود برخي خصلت ها و مزيت هاي مکاني در مناطق کلان شهري نسبت مي دهند. بر اساس اين مطالعات، مهمترين عوامل تعيين کننده مزيت هاي مکاني در اين مناطق شامل همجواري با مشتريان و تامين کنندگان، دسترسي به مواد خام، دسترسي به دانشگاه ها، زيرساخت ها و خدمات تجاري، وجود نيروي کار ماهر، همجواري با بنگاه هاي رقيب و .... مي باشد، که مي تواند به ارتقا ظرفيت هاي يادگيري منجر شود. از اينرو، مي توان گفت ظهور يك بخش صنعتي در يك منطقه كلان شهري مي تواند نتيجه مزيت هاي مكاني مشخصي باشد كه منطقه به صنعت مورد نظر ارائه مي دهد. هدف اين مقاله تحليل مهمترين عوامل مکاني است که به تمرکز فضايي بنگاه هاي صنعتي در منطقه کلان شهري تهران منجر مي شود. روش تحقيق، در اين مقاله از نوع پيمايشي است. در عين حال که از روش کتابخانه اي براي تبيين چهارچوب نظري تحقيق، و از روش اسنادي براي جمع آوري اطلاعات براي تحليل محيط اقتصادي منطقه مورد مطالعه استفاده شده است. شيوه نمونه گيري، تصادفي قشربندي شده مي باشد که براي انتخاب واقع بينانه بنگاه هايي که بخش هاي صنعتي را تشکيل ميدادند تعيين شد. يافته هاي اين تحقيق بيانگر آن است که مزيت هاي مکاني منطقه کلان شهري تهران نقش مهمي را براي بخش هاي صنعتي نمونه بازي مي کند و اين بخش ها، به رغم برخي تفاوت ها، از مزيت هاي مکاني قرار گرفتن در منطقه کلان شهري تهران منتفع مي شوند. نکته جالب اين است که دسترسي به سرمايه و حمايت ها و انگيزشهاي دولتي، حداقل اهميت را براي قرار گرفتن بنگاه ها در منطقه کلان شهري تهران داشته و به عنوان مزيت مکاني منطقه کلان شهري مورد توجه قرار نگرفتند. از اين گذشته، يافته ها درباره اندازه بنگاه ها و مزيت هاي مکاني منطقه کلان شهري تهران نشان مي دهد که اکثريت بنگاه ها بدون توجه به اندازه، از مزيت مکاني منطقه کلان شهري تهران استفاده مي کردند در عين حال که برخي تفاوت ها نيز ميان بخش هاي صنعتي نمونه مشاهده مي شد.