نظري بر جلوه هاي سمبليسم اجتماعي در شعر انقلاب اسلامي

شاعران انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي به دليلي تاثير از روحيه معنوي و نيز روبه رو شدن با واقعتي هاي ملموس رشادت و ايثار رزمندگان و شهيدان حوادث جنگ،‌در توصيف واقعيت از روايت هاي گزارش گونه فراتر رفته و با استفاده از ميراث هاي ديني و عرفاني به زباني نمادين دست يافته اند كه در عين واقع گرايي، با ذهنيت ديني و عرفاني آنان از يك سو و آرمان هاي ديني و عرفاني رزمندگان از سوي ديگر پيوند دارد. از اين رو بخش هايي از يك گونه شعرها در چارچوب رئاليسم محدود نشده اند. بلكه در عين اينكه در بستر رئاليسم تكوين يافته اند از جوهر سمبليك و نمادين ديني و عرفاني برخوردارند و به سمبليسم اجتماعي تبديل شده اند. در ادبيات انقلاب، عمق بهره وري شعر جنگ از ادبيات عرفاني ديني به حدي بوده كه اين نمادگرايي در آن پايدار و ماندگار شده و در نتيجه، شاهد ظهور نوعي سمبليسم جديد هستيم كه برخلاف بخش هاي عمده ادبيات معاصر پيش از انقلاب اسلامي ريشه هاي ديني و مذهبي دارد و تركيبي است كه از حيث تصويري از سمبل هاي اجتماعي ادبيات معاصر محسوب مي شود، اما از لحاظ معنايي از سمبل هاي عرفاني كه ميراث ادب كهن است، سرشار است و مي توان گفت سمبل هاي اجتماعي انقلاب اسلامي پيوندي است ميان ادبيات كهن عرفاني و ادبيات معاصر
در اين مقاله پس از تبيين موضوع سمبليسم اجتماعي، چندين شعر از شاعران برجسته از ديدگاه مذكور تفسير و تحليل گرديده و به استناد تعدد و تنوع نمادها نشان داده شده است كه سمبليسم اجتماعي يك حادثه و اتفاق در شعر دفاع مقدس نيست، بلكه يك جريان مايه ور و مستمر است كه اين اشعار را با ويژگي هاي متمايز و متفاوت از گذشته معرفي مي كند.