بداهت تصورات حسي نزد دانشمندان مسلمان

فرامرزقراملكي احد

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

مقالات و بررسيها

اطلاعات شماره:

زمستان 1381 , دوره 35 , شماره دفتر 72 ; از صفحه 181 تا صفحه 193 .

عنوان مقاله:

بداهت تصورات حسي نزد دانشمندان مسلمان

نویسندگان:

فرامرزقراملكي احد*

آدرس:

* دانشکده الهیات و معارف اسلامی

چکیده:

واژه «بداهت» در عرف و در دانش منطق به صورت مشترك لفظي به دو معناي متفاوت به كار مي رود؛ در عرف به معناي نسبي روشن و مانوس استعمال مي شود ولي در اصطلاح منطق مفهومي نفسي دارد و به معناي ادراك غيرمسبوق به ادراكات پيشين و غيرماخوذ از آنها به كار مي رود. در بحث از بداهت تصورات حسي، مفهوم دوم به كار مي رود. بداهت تصورات حسي توسط فخر رازي به صورت مسأله منطقي تدوين شد و نزد دانشمندان متاخر مورد بحث قرار گرفت. وي با ارايه دو قاعده كاربردي در تمايز مفاهيم نظري و بديهي، مساله بداهت تصورات حسي و وجداني را مطرح كرد. او را در اين نوآوري دلايلي است و عواملي مسبوقيت تصديق اولي بر تصورات اولي عمده ترين دليل اوست و مهمترين انگيزه اش انكار تصورات نظري و بديهي انگاري همه تصورات حاصر براي انسان است. اگرچه منطق دانان مسلمان با بديهي انگاشتن تصورات هم راي وي نيستند؛ بسياري از آنان از جمله خواجه طوسي و ميرسيد شريف جرجاني در بديهي انگاري تصورات حسي با وي همداستان شده اند. از سوي ديگر كساني كه ملاك بداهت تصورات را بساطت مفهومي مي دانند، تصورات حسي را بديهي نمي پندارند. نظريه بداهت تصورات حسي علاوه بر رخنه هاي عمده، اساسا بر درآميختن دو مفهوم عرفي و اصطلاحي بداهت مبتني است.

کلید واژه:

بداهت(Q4)مفاهيم حسي(Q4)فخر رازي(Q4)تصور و تصديق(Q4)بساطت مفهومي(Q4)

چارک 1 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک اول تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی زیاد است.
چارک 2 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک دوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع زیاد است.
چارک 3 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک سوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع کم است.
چارک 4 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک چهارم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی کم است.

موضوعات مرتبط:

مقالات نشریه ای مرتبط:

مقالات همایشی مرتبط:

طرح های مرتبط:

مقالات بین المللی مرتبط:

ارتباط خیلی زیاد ارتباط زیاد مرتبط ارتباط کمتر

ارجاعات:

ثبت نشده است

استنادات:

ايمان پور منصور." ضرورت و ملاک بديهيات در فلسفه اسلامي." پژوهشهاي فلسفي (نشريه دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه تبريز) 52.210 (1388): 27-46.

+جهت ارجاع به این مقاله کلیک کنید(Cite).

APA : کپی

فرامرزقراملکی، ا. (1381). بداهت تصورات حسی نزد دانشمندان مسلمان. مقالات و بررسیها, 35(دفتر 72), 181-193. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=8480

Vancouver : کپی

فرامرزقراملکی احد. بداهت تصورات حسی نزد دانشمندان مسلمان. مقالات و بررسیها. 1381 [cited 2022May16];35(دفتر 72):181-193. Available from: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=8480

IEEE : کپی

فرامرزقراملکی، ا.، 1381. بداهت تصورات حسی نزد دانشمندان مسلمان. مقالات و بررسیها, [online] 35(دفتر 72), pp.181-193. Available: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=8480.