بررسي تنوع ژنتيكي محصول دانه و چند صفت وابسته در 90 ژنوتيپ عدس درمنطقه كرج

دراين تحقيق 90 ژنوتيپ مختلف عدس (18 رقم مربوط به آزمايش مقايسه عملکرد سالهاي 73- 1370و 72 رقم از بهترين ارقام کلکسيون موجود دربانک ژن طرح حبوبات دانشکده کشاورزي دانشگاه تهران) به مدت 6 سال مورد ارزيابي قرار گرفتند. تغييرات دو صفت تاريخ 50% گل دهي و 90% رسيدن و دو صفت کمي عملکرد و وزن صد دانه مطالعه و داده هاي حاصل به کمک تجزيه آماري ساده و مرکب، همبستگي هاي فنوتيپي و ژنوتيپي و تجزيه رگرسيون گام به گام، ارزيابي شدند. درتجزيه مرکب داده ها اثر سال، ارقام و اثر متقابل ارقام × سال براي تمام صفات تفاوتهاي بسيارمعني دار(0.0001>P)نشان دادند. عملکرد دانه و وزن صد دانه به ترتيب باضريب تغييرات 25.8 و 11.5 درصد بيشترين تغييرات ژنتيکي در بين ژنوتيپهاي عدس را دارا بودند. ضرايب همبستگي فنوتيپي و ژنوتيپي بين عملکرد دانه با تاريخ 90 درصد رسيدن به ترتيب **0.49 و **0.72 گرديد که نشانگر رابطه قوي و مثبت صفت زودرسي با عملکرد دانه بود، و با وزن صد دانه به ترتيب **0.54 و **0.72 بود که نشانگر رابطه قوي و مثبت صفت است. همچنين درمعادلات رگرسيون گام به گام صفت تاريخ 90% رسيدن با عملکرد دانه رابطه خطي Y=1394.2+9.1X مشاهده شد و بيشترين تغييرات مربوط به عملکرد را همين صفت بيان نمود%30)=R²). 90 ژنوتيپ عدس با فاصله اقليدسي 10 به دو کلاستر بزرگ شامل 9 و 81 ژنوتيپ و با فاصله اقليدسي 5 به پنج کلاستر هريک شامل 31، 27، 23، 6و3 ژنوتيپ تفکيک شدند. درتجزيه به عامل ها مشخص گرديد که 63.5% از تغييرات توسط اجزا اصلي عملکرد تعيين مي شوند. تجزيه ضرايب همبستگي فنوتيپي و ژنوتيپي به اثرات مستقيم و غيرمستقيم براي عملکرد انجام شد. بيشترين اثر مستقيم و معني دار به ترتيب**0.431 و **1.211 بود که بيانگر اهميت نسبي تاثير صفت 90% رسيدن (نسبت به اجزاء ديگر عملکرد) برعملکرد دانه مي باشد. نتايج آزمايش نشان داد که با توجه به تنوع کافي در بين ژنوتيپهاي مورد بررسي جهت گزينش براي بيشترين عملکرد دانه ، وزن هزاردانه درلاينهائي که زودرس ترند مي تواند به عنوان توصيف کننده تغييرات فنوتيپي و ژنوتيپي بکار برده شود.