بررسي كارآيي برنامه مكمل ياري آهن در زنان باردار در نظام ارايه خدمات بهداشتي درماني استان اصفهان 1378

سابقه و هدف: با توجه به شيوع كم خوني فقر آهن در زنان باردار دريافت كننده مكمل آهن و به منظور تعيين كارآيي برنامه مكمل ياري آهن، اين تحقيق روي زنان باردار تحت پوشش نظام ارايه خدمات بهداشتي - درماني اوليه استان اصفهان در سال 1378 انجام گرفت.
مواد و روشها: اين تحقيق به روش مقطعي روي 800 زن باردار آنها بيش از 17 هفته تحت پوشش مراقبتهاي دوران بارداري بودند و به روش نمونه گيري تصادفي چند مرحله اي انتخاب شدند و همچنين روي 165 كاردان شاغل در واحد بهداشت خانواده و 165 بهورز خانه بهداشت كه به طور تصادفي انتخاب شدند، انجام گرفت. با اندازه گيري شيوع كم خوني، فقر آهن و كم خوني فقرآهن در زنان باردار تحت پوشش و نيز تعيين ميزان آگاهي، نگرش و عملكرد زنان باردار و بهورزان و كاردانان بهداشت خانواده در قبال برنامه مكمل ياري آهن و ميزان پذيرش و مصرف قرص آهن (آزمون كيفي مدفوع)، كارآيي برنامه ياري آهن تعيين گرديد. فقرآهن و كم خونيها براساس استانداردهاي WHO ارزيابي شدند.
يافته ها: تحقيق روي 799 زن باردار، 165 كاردان بهداشت خانواده و 165 بهورز انجام گرفت. 2/14% زنان كم خوني، 9/50% فقر آهن و 4/10% كم خوني فقر آهن داشتند. آگاهي ضعيف زنان مورد بررسي در زمينه ريز مغزي آهن 1/48% و در زمينه برنامه مكمل ياري آهن 24% بود. 49.3% زنان نگرش عالي و 2/68% عملكرد عالي در قبال برنامه مكمل ياري آهن داشتند. پذيرش برنامه در 7/70% زنان باردار مثبت بود. شيوع كم خوني، فقرآهن و كم خوني فقرآهن با عملكرد و همچنين پذيرش رابطه معني داري داشت (P<0.05). همچنين شيوع فقر آهن با ميزان نگرش زنان باردار ارتباط معني داري داشت (P<0.05). آگاهي ضعيف پرسنل ارايه دهنده خدمات در زمينه ريزمغذي آهن 3% و در زمينه مكمل ياري آهن صفر بود. 99% كاركنان نگرش عالي يا خوب در قبال برنامه مكمل ياري آهن داشتند.
نتيجه گيري و توصيه ها: علي رغم نگرش مطلوب و عملكرد عالي پذيرش نسبتا مطلوب زنان باردار در قبال برنامه مكمل ياري آهن شيوع كم خوني، فقر آهن و كم خوني فقرآهن همچنان بالا است و چون ميزان آگاهي زنان در زمينه ريزمغذي آهن ضعيف بود، لذا تحقيقي براي تعيين تأثير آموزش و مشاوره تغذيه اي صحيح همراه با مكمل ياري آهن توصيه مي شود.