تطبيق نقش الگو و مفاهيم مبتني بر تجربه در فضاي معماري

واژه «الگو» امروزه کاربرد وسيعي در زبان فارسي داشته و حوزه هاي مختلف علوم هر يک به فراخور حال و نياز، تعابير و تعاريف خود را از الگو دارند. معناي عمومي و عاميانه آن برابر و مترادف با کلماتي چون «نمونه»، «سرمشق» و «مدل» بوده اما واقعيت اين است که هم معناي الگو و هم معناي واژگان و مفاهيم مترادف با آن در ادبيات رشته هاي مختلف علوم روز بسيار عميق تر و دقيق تر از معناي عمومي آن است.
توجه به مفهوم الگو و مفاهيم مرتبط با آن به اين خاطر است که دغدغه ايجاد کيفيت مطلوب در فضاي معماري به عنوان يکي از اصلي ترين اهداف معماران و پژوهشگران اين عرصه، توجه آنان را به مفاهيم و شيوه هايي جلب کرده که اصل آنها با اتکا بر تجربيات بشري و تسلسل هويتي دستاوردهاي انسان با نسل هاي پيشين و پيش دانسته هاي انسان بنيان نهاده شده است.
لذا پژوهش حاضر در پي آن است مفهوم الگو را در مقايسه با مفاهيم مرتبط با آن، که گاه داراي مشابهت و همپوشاني نيز است مورد مطالعه قرار داده و نقش متمايز آن را نسبت به ديگر مفاهيم مطروحه در حوزه معماري مشخص سازد.
اگرچه ميان الگو و برخي ديگر از مفاهيم و تعابير در فضاي معماري تشابهات شکلي و محتوايي به چشم مي خورد، ليکن تنها الگو است که مي تواند با پرهيز از تقليد يا تکرار کار گذشتگان، تجربيات آنان را در قالب آثار متنوع معماري نمايان سازد. ديگر مفاهيم از اين دست يا به بازتوليد محصولات گذشته پرداخته، يا اصولا قابليت توليد فضا را ندارند. نمود برخي مفاهيم مشابه نيز در حوزه هاي فرامادي است و نه در فضاي معماري. در اين فرايند ابتدا تعابيري که از مفاهيم مرتبط به صورت کلي و به خصوص در حوزه معماري وجود دارد، مورد بررسي قرار گرفته و سپس ارتباط آنها با مفهوم الگو مورد کنکاش و مداقه قرار مي گيرد.