اهدای عضو، به فرآیندی گفته می‌شود که فرد با رضایت خود و به طور قانونی، عضو یا اعضای خود را به فرد دیگری اهدا می‌کند.

روز ملی اهدای عضو

اهدای عضو، به فرآیندی گفته می‌شود که فرد با رضایت خود و به طور قانونی، عضو یا اعضای خود را به فرد دیگری اهدا می‌کند. اهدای عضو جان هزاران نفر را در سال نجات می‌دهد یا زندگی آنها را بهبود می‌بخشد. اهدای عضو از افرادی که زنده هستند هم انجام می‌شود مثل اهدای کلیه یا قسمتی از کبد. اما مهم‌ترین تعریف اهدای عضو برای کسانی است که فوت کرده‌اند. هر فردی که رضایت داشته باشد که اعضای بدن خود را بعد از مرگ اهدا کند، می‌تواند تصمیم خود را ثبت نماید.

ایمان، باور و فرهنگ مردم نقش مهمی در اهدای عضو دارد. تعریف مرگ و چگونگی تشخیص آن از نگاه فرهنگ‌ها و مذاهب مختلف متفاوت است. تشخیص مرگ یکی از چالش‌های مهم است. امروزه طبق تعریف پزشکی، مرگ مغزی را برابر با مرگ می‌دانند. اهدای عضو در بیماران مرگ مغزی می‌تواند منجر به سلامت یک یا چند نفر باشد. اما چالش اصلی اینجا است که مذاهب و فرهنگ‌های مختلف نمی‌توانند به راحتی بپذیرند که کسی که دارای علائم حیاتی است، می‌تواند مرده باشد. البته پذیرش این موضوع برای نزدیکان فرد کار بسیار سختی است.

از دیدگاه پزشکی، مرگ مغزی شامل از بین رفتن کامل و غیرقابل برگشت فعالیت مغزی است. مرگ مغزی با کمای عمیق، آپنه و عدم وجود تمامی رفلکس‌های ساقه مغز مشخص می‌شود. از علل شایع مرگ مغزی می‌توان به تروما، خون‌ریزی داخل مغز، هیپوکسی ناشی از احیای بعد از ایست قبلی، دوز بالای دارو، تومور اولیه مغزی، مننژیت و خودکشی اشاره کرد.

آمارها نشان می‌دهد سالانه حدود پنج تا هشت هزار مرگ مغزی در کشور روی می‌دهد. طبق آمار دفتر بین‌المللی اهدا و پیوند عضو، ایران از نظر تعداد مرگ مغزی در دنیا در رتبه 32 ام قرار دارد؛ اما فقط درصد کمی از مرگ مغزی منجر به اهدای عضو می‌شود. بعد از مرگ مغزی، یکی یکی اعضای فرد از کار می‌افتد بنابراین زمان در فرآیند اهدای عضو بسیار مهم است.

به دلیل عدم آگاهی نزدیکان فرد از مرگ مغزی و عدم رضایت ایشان، اهدای عضو کمتر اتفاق می‌افتد و با عدم رضایت ایشان، اهدای عضو انجام نمی‌شود. اما اگر فرد در زمان حیات خود، رضایتش را در مورد اهدای عضو در صورت مرگ مغزی اعلام کند، عمل اهدای عضو با سرعت بیشتری انجام می‌شود. رضایت فرد قبل از مرگ مغزی می‌تواند با سرعت و کیفیت بیشتر منجر به اهدای عضو و نجات جان فرد یا افراد دیگری شود.

روز ملی اهدای عضو

براساس اهمیت اهدای عضو و نجات افراد، روز 31 اردیبهشت هر سال، روز ملی اهدای عضو، اهدای زندگی نام گرفت.

بررسی مقالات فارسی مرتبط با اهدای عضو

مقاله بررسی نگرش، آگاهی و عملکرد پرستاران نسبت به پیوند اعضا در بیمارستان دکتر ‏مسیح دانشوری در سال 1388، پربازدیدترین مقاله با موضوع اهدای عضو در پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی SID است که در سال 1393 در مجله نفس منتشر شده است.

شکل زیر، ابر کلمات کلیدی مقالات با موضوع اهدای عضو را نشان می‌دهد. براین اساس، اهدای عضو، مرگ مغزی و کارت اهدای عضو پرتکرارترین کلمات کلیدی به کار رفته در مقالات با موضوع اهدای عضو هستند.

منابع:

فهرستی، ز.، و یاقوتی، ا.، و صادقی، ا. (1399). تحلیل راه کارهای توسعه منابع اهدای عضو با رویکرد کارت اهدای عضو. حقوق پزشکی, 14(53 ), 173-198. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=543774

باستان مهر، ل.، و خدابخشی کولایی، آ.، و فلسفی نژاد، م. (1398). پدیدارشناسی اهدای عضو در افراد داوطلب. مطالعات روانشناسی بالینی, 9(35 ), 195-221. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=510010.

متولی زاده، س.، و زکیانی، ش. (1386). مرگ مغزی و اهدای عضو (نامه به سردبیر). مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان, 9(2 (پی در پی 22)), 5-6. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=71297

برای دریافت آخرین‌های بلاگ در خبرنامه عضو شوید.