نگارش مقالات علمی بخش جدایی ناپذیر از فرآیند تحقیقاتی است. نویسندگان نگارش و انتشار مقالات علمی در مجلات خاص را به عنوان هدف قرار می‌دهند. مقاله‌ای که شامل داده تحقیقاتی دست اول است، دارای بخش‌های مختلفی از جمله مقدمه، روش‌ها، نتایج، بحث و نتیجه‌گیری است. معمولا نمودارها و جداول، داده‌های پیچیده را به صورت بصری در بخش نتایج مقاله ارائه می‌دهند. چگونه خوانندگان اطلاعاتی که برای آنها در جداول و نمودارها آمده، درک می‌کنند؟ پاسخ این سوال آسان است. آنها به شرح[1] جداول و نمودارها نگاه می‌کنند.
شرح‌ها، نمودارها، جدول‌ها یا عکس‌ها را در مقاله توضیح می‌دهند.
شرح‌ها باید این دو الزام را رعایت کنند:
- به خوانندگان اهمیت نمودار یا جدول را نشان دهند.
- به تفسیر نتایج نهان در این موارد کمک می‌کند.
اغلب دانشجویان برای نگارش شرح با مشکلات زیر مواجه‌اند:
- شرح‌هاشامل چه مواردی هستند و ساختار آنها چگونه است؟
- شرح‌ها در کدام قسمت مقاله یا گزارش فنی باید قرار بگیرد؟
کارگاه های آموزشی
شرح جداول و نمودارها
در یک مقاله یا گزارش فنی، جداول و نمودارها اطلاعات کیفی را نشان می‌دهد. هدف این است که داده‌ها به صورت مصور ارائه شود تا خواننده اطلاعات فنی و زمینه را به سادگی درک کند. همیشه در هنگام توصیف مقادیر بزرگ داده‌ها استفاده از انواع مختلف نمایش داده‌ها (جداول، نمودار داده‌ها، نمودار پراکندگی، تصاویر و غیره) را در نظر داشته باشید.
در نگارش شرح جداول و نمودارها موارد زیر را در نظر بگیرید:
- عناوین در بالای جداول و در سمت راست[2] قرار می‌گیرند. جداول از بالا به پایین شماره‌گذاری می‌شوند. به عنوان مثال: جدول 1.
- عناوین تصاویر در پایین آنها قرار می‌گیرند. می‌توان اعداد را به شکل نمودار، عکس یا طرح‌واره[3] نمایش داد. عناوین تصاویر معمولا از پایین به بالا خوانده می‌شوند.
- عناوین شامل شماره تصویر/جدول، عنوان و هر زمان که لازم باشد دیگر اطلاعات توصیفی می‌شوند.
- هم‌چننین در صورتی که منبع داده‌ها جای دیگری باشد، در همان قسمت شرح به آن ارجاع دهید.
- درک روشنی از مفهوم مربوط به آزمایش داشته باشید.
- اطلاعات خود را به صورت منطقی مرتب کنید.
- اگر لازم است واحدهای اندازه‌گیری داده‌ها، سنجه‌های میانگین، مدت آزمایش و سطح معناداری را ارائه دهید.
عناوین یا شرح باید داستان کوتاهی را بیان کنند
عناوین یا شرح باید داستان کوتاهی را در مورد نمودارها و جداول برای خوانندگان بیان کنند. در ادامه نکاتی برای نگارش عناوین خواهد آمد:
- شرح باید در عین کوتاهی توصیف جامعی از داده‌ها به دست دهد.
- شرح باید کاملا گویا بوده و اطلاعات کافی را بدون ارجاع خواننده به متن مربوط فراهم کند.
- شرح باید شامل اطلاعات مهمی از قبیل توصیف (نوع آزمایش)، روش یا تکنیک مورد استفاده (اندازه نمونه، نوع حیوانات مورد استفاده، شرایط آزمایش و غیره) و نتایج به دست آمده (مقدار p) باشد.
- شرح باید به صورت یک جمله کامل نوشته شود. (در صورتی که مقاله به زبان انگلیسی باشد باید با حرف بزرگ شروع شود.)
- شرح باید خواننده را در جایابی و درک داده‌هایی که به دنبال آن است، کمک کند.
- شرح باید زمینه داده‌ها را به صورت روشن بیان کند.
- فونت شرح باید کوچک‌تر از متن مقاله باشد.
- عناوین باید در سمت راست نمودار یا جدول قرار بگیرند (در صورنی که متن به زبان انگلیسی است سمت چپ و وسط قرار بگیرد.).
دوره آموزشی ورد برای پژوهشگران
با این حال برای دو مورد آخر حتما راهنمای مجله مورد نظر خود را بررسی کنید.
چند شرح تصویر و جدول که به صورت مناسب نوشته شده است:
منبع: (https://www.overleaf.com/16744469whjwcjmcgxtw#/64164224/)
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=230050
(Source: https://www.overleaf.com/16744374kttvywpdqyby#/64163939/)
برای درج شرح نمودار و جدول در ورد: word مراحل زیر را انجام دهید:
- روی تب References کلیک کنید.
- روی Insert caption کلیک کنید.
- برچسب کپشن خود را انتخاب کنید.
- ok را بزنید.
برای نگارش شرح به صورت خودکار در متن نیز بعد از تب References، روی cross References کلیک کنید و برچسب مورد نظر خود را انتخاب کنید.
می‌توانید فیلم را ملاحظه کنید.
منبع: www.enago.com
[2] در زبان انگلیسی در سمت چپ قرار می‌گیرند.
[3] طرح‌واره یا شماتیک، نموداری برای نمایش عناصر یک سامانه‌است که به جای استفاده از تصاویر واقعی، با استفاده از نمادهای کلی ترسیم می‌شود.