مهندسی صنایع و مدیریت شریف
سال:1394 | دوره:31-1 | شماره:2/1 (ویژه مهندسی صنایع و مدیریت) |تعداد مقالات:14

در مدل های مرسوم مکان یابی پوشش، هر نقطه تقاضا تنها می تواند با یک وسیله پوشش داده شود. با پوشش اشتراکی که یکی از روش های توسعه این مدل هاست، هر نقطه تقاضا را می توان با یک یا چند وسیله پوشش داد. در این نوشتار مفهوم «پوشش اشتراکی» به مدل مکان یابی بیشینه پوشش سلسله مراتبی با ارجاع گسسته در دو حالت بدون تخصیص برای سیگنال های فیزیکی و با تخصیص برای سیگنال های غیر فیزیکی توسعه داده شده و سپس مدل پیشنهادی در مثال های عددی تحلیل می شود. در ادامه، الگوریتم فراابتکاری تبرید شبیه سازی شده برای حل مدل پیشنهادی در مثال هایی با ابعاد بزرگ ارائه می شود. الگوریتم ارائه شده، برای جست وجوی چندین استقرار سطح پایین و انتخاب بهترین آنها در هر جابه جایی وسایل سطح بالا، قابل تنظیم است. مقایسه نتایج الگوریتم با روش حل دقیق نشان می دهد که عملکرد الگوریتم در مسائلی با ابعاد بزرگ مناسب است و در زمانی کوتاه به جواب نزدیک بهینه می رسد.

عملیات توزیع کالاهای امدادی به مناطق آسیب دیده و تخلیه ی مصدومین به مراکز درمانی موقت از فعالیت های اساسی لجستیک امداد بلایاست. لزوم ملاحظه ی عدم قطعیت، سبب ایجاد انگیزه برای توسعه ی ابزارهای تصمیم گیری مناسب برای غلبه بر پارامترهای غیرقطعی و نادقیق در طراحی لجستیک امداد شده است. در این نوشتار یک مدل برنامه ریزی ریاضی فازی چندهدفه، و چند مدل حمل تحت عدم قطعیت پارامترهای ورودی ارائه شده است. مدل شامل دو هدف است: 1. کمینه سازی مجموع هزینه های لجستیکی )شامل هزینه های راه اندازی، حمل و نقل، هزینه ی تخصیص وسایل نقلیه و هزینه های کمبود اقلام امدادی)؛ 2. بیشینه سازی تعداد مجروحین منتقل شده. برای حل مدل پیشنهادی، یک رویکرد حل فازی تعاملی پیشنهاد شده است. به منظور اثبات کاربردی بودن مدل برنامه ریزی فازی ارائه شده و سودمندی رویکرد حل پیشنهادی، مطالعه ی موردی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

در سال های اخیر به دلیل رقابت جهانی، افزایش پیچیدگی زنجیره ی تامین،تلاش برای کسب مزیت رقابتی و استفاده از تامین کنندگان جهانی، موضوعمدیریت ریسک زنجیره ی تامین توجهات بسیاری را به خود جلب کرده است. همچنین به دلیل پیچیده شدن زنجیره های تامین، موضوع شبکه ی تامین شکل گرفته است. در این تحقیق به بررسی مدیریت ریسک شبکه ی تامین پرداخته شده و مدلی برای انتخاب تامین کنندگان، تولیدکنندگان ومراکز توزیع از میان گزینه های بالقوه و همچنین تعیین میزان جریانمواد خریداری، تولید و توزیع شده میان آنها، برای کمینه کردن ریسک هایی نظیر ریسک عملیاتی تامین کنندگان، ریسک عملیاتی و مالی تولیدکنندگان و ریسک وقوع حوادث طبیعی برای مراکز توزیع ارائه شده است. برای کمینه کردن این ریسک ها از ابزارهای ارزش در معرض ریسک، نظریه ی مقدار فرین، و جریان نقدی در معرض ریسک استفاده شده و برای بیان عدم قطعیت موجود در اجزاء زنجیره و پارامترهای مساله، نظریه ی اعداد فازی مورداستفاده قرار گرفته است.

چالش اصلی در حل مسائل فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی، محاسبات فازی و رتبه بندی اعداد فازی با استفاده از روش های مختلفی است که برای این کار وجود دارد. از آنجا که در روش تحلیل فراخ وزن های دقیق عناصر استخراج می شود، نیاز به محاسبات اضافی فازی و رتبه بندی اعداد فازی از بین می رود. این روش تاکنون در تحقیقات بسیار زیادی کاربرد داشته است اما در نوشتار حاضر نشان داده می شود که وزن های این روش صحیح نیست. به منظور رفع نقص روش تحلیل فراخ، در این نوشتار یک روش جدید مبتنی بر الگوریتم های فراابتکاری برای استخراج وزن های دقیق از ماتریس های مقایسات زوجی فازی معرفی می شود. همچنین برای نشان دادن اعتبار روش پیشنهادی،این روش با چهار روش موجود در ادبیات موضوع مقایسه شده که نتایج حاصله نشان دهنده ی اعتبار بالای روش پیشنهادی است.

خانه ی کیفیت ابزاری کارآمد در کلیه ی مراحل طراحی و توسعه ی یک محصول است که وظیفه ی اصلی آن، ترجمه ی ندای مشتری به زبان قابل فهم برای تیم طراحی است تا طراحان بتوانند خواسته های مشتریان را شناسایی و نسبت به ارضاء آنها اقدام کنند. از آنجا که هنوز روش منسجمی برای ارزیابی خانه ی کیفیت ارائه نشده، در این نوشتار سعی شده تا سیستمی هوشمند برای ارزیابی خانه ی کیفیت ارائه شود. این سیستم به طراحان کمک می کند تا بتوانند خواسته های واقعی مشتریان را در محصول اعمال کنند و به این طریق رضایت مندی آنان را افزایش دهند. نوشتار حاضر شامل پیشینه یی از خانه ی کیفیت، مروری بر کارهای گذشته در این زمینه، و ارائه ی سیستم هوشمند مورد نظر است. همچنین نمونه یی موردی ارائه شده و نتایج آن مورد ارزیابی قرار گرفته است.

مساله ی تخصیص سفارشات خرید به تامین کنندگان، یکی از مهم ترین فعالیت های مدیران خرید در یک زنجیره ی تامین محسوب می شود. در این نوشتار با ارائه ی مدلی در زنجیره ی تامین علاوه بر کمینه کردن کل هزینه های خریدار، به کیفیت و تحویل به موقع نیز توجه شده و از رویکرد پارتو برای حل مساله ی انتخاب تامین کننده استفاده می شود. علاوه بر این، استراتژی تخفیف تدریجی و همچنین هزینه ی کمبود کالا نیز در نظر گرفته شده است. به منظور حل مدل پیشنهادی انتخاب تامین کننده از دو الگوریتم چندهدفه ی مبتنی بر رویکرد پارتو به نام های الگوریتم ژنتیک مرتب سازی نامغلوب (NSGA-II) و الگوریتم ژنتیک رتبه بندی نامغلوب (NRGA) بهره گرفته ایم. در نهایت به منظور اثبات عملکرد مناسب روش های حل ارائه شده در مدل پیشنهادی، این روش ها روی مسائل آزمایشی تولیدشده با ابعاد مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و پاسخ های به دست آمده نیز با استفاده از روش های آماری مورد تحلیل قرار گرفته اند.

روند فعلی موجود در صنایع مختلف این نکته را اذعان می دارد که برقراری سیستمی با قابلیت ارجاع سریع میزان خرابی های محصول یا برآورد قابلیت اطمینان آن، از ضروریات هر صنعت است. یکی از محصولات صنایع نظامی گلوله های ضدهوایی است که در برابر تهدیدات دشمن مورد استفاده قرار می گیرد. در این تحقیق برای محاسبه ی قابلیت اطمینان و ارتقاء عملکرد سامانه ی سلاح مهمات، ابتدا با استفاده از نمودار جریان کارکردی محصول (F F B D)1 و نمودار کارکردی (F B D)2 تمام بخش های محصول، و در ادامه با استفاده از F B D سطوح بالای مربوط به تحلیل درخت خطا (F T A)3 شناسایی می شود. پس از آن نمودار قابلیت اطمینان (R B D)4 تهیه و با استفاده از تکنیک بیزین فازی قابلیت اطمینان تخمین زده می شود. سپس با استفاده از تجزیه و تحلیل حالات بالقوه خرابی و آثار آن (F M E A)5 به صورت فازی خطاهای طراحی را شناسایی کرده و آن را بهبود می بخشند.

در طراحی و تحلیل آزمایش ها، پس از تعیین متغیرهای موثر بر متغیر پاسخ، کشف رابطه ی بین آنها و ارائه ی مدل پیش بینی مد نظر است. در روش های کلاسیک لازم است مفروضات اولیه یی برای شناسایی رابطه ی بین متغیرهای پاسخ و متغیرهای کنترلی بررسی و تایید شوند که در دنیای واقعی اغلب متغیرهای پاسخ چنین شرایطی را ندارند. برنامه ریزی ژنتیک G P ازجمله روش های نوین برای پی بردن به رابطه ی بین دسته یی از متغیرهاست و از مزیت های آن می توان به عدم وابستگی آن به نوع توزیع باقی مانده ها اشاره کرد. این روش برخلاف الگوریتم ژنتیک به دنبال کشف رابطه بین متغیرهای اثرگذار است. در این پژوهش، روش برنامه ریزی ژنتیک برای کشف رابطه بین متغیرهای ورودی یک طرح آزمایش که چند متغیر پاسخ دارد پیشنهاد شده و در ادامه از الگوریتم ژنتیک به منظور بهینه سازی استفاده می شود.

پس از وقوع هر بحران یا رویداد طبیعی نظیر زلزله، مهم ترین واکنش،حمل ونقل افراد آسیب دیده و توزیع کالاهاست. در این نوشتار یک مدل چندهدفه، چند پریودی برای برنامه ریزی لجستیکی کالا و مصدومان پس از زلزله با در نظر گرفتن مراکز درمانی موقت و مراکز توزیع موقت ارائه شده است. افزون بر این، در این مدل به مکان یابی مراکز توزیع موقت و تعیین ظرفیت مراکز درمانی موقت و بیمارستان ها نیز توجه شده است. با توجه به ماهیت غیرقطعی پارامترهایی همچون میزان تقاضا،مقدار منابع موجود، تعداد افراد آسیب دیده و ظرفیت درمانی منطقه از رویکرد بهینه سازی استوار برای مدل کردن و برخورد با عدم قطعیت استفاده شده است. مدل ارائه شده به دنبال کمینه کردن تعداد افراد سرویس داده نشده، میزان تقاضای برآورده نشده و نیز تعداد کل وسیله ی نقلیه ی استفاده شده است. برای حل مدل نیز با توجه به متفاوت بودن اهمیت اهداف از رویکرد سلسله مراتبی استفاده کرده ایم. در نهایت با استفاده از مدل ارائه شده، برنامه ریزی لجستیکی کالا و مصدومان را پس از زلزله ی فرضی در منطقه 17 شهر تهران مورد مطالعه قرار داده ایم.

فرایند نگه داری و تعمیرات، یکی از حیاتی ترین فرایندهای هر سازمان است که وظیفه ی اصلی آن نگه داری و حفظ ماشین آلات در شرایط مطلوب یا بازگرداندن آن ها از شرایط نامطلوب به شرایط مطلوب است. خرابی ماشین آلات منجر به از دست رفتن زمان دسترسی تجهیزات و افزایش هزینه های سازمان می شود، و لذا همواره بهبود عملکرد ماشین آلات و درنتیجه بهبود فرایند نت مورد توجه متخصصین بوده است. تحقیق حاضر با هدف محاسبه ی شاخص های «میانگین مدت زمان بین دوخرابی»، «میانگین زمان تا تعمیر»، «قابلیت اطمینان»، «دسترس پذیری برحسب زمان» و «احتمال خرابی» در واحد صنعتی مهد خودرو انجام گرفته است. همچنین، این پژوهش به بررسی علل توقفات دستگاه ها پرداخته است که با شناسایی دستگاه های بحرانی و مهم و تشخیص خرابی های تاخیردار و وقفه انداز و علل آن ها، به شناسایی واحدهای مرتبط با توقفات پرداخته و تاثیر هر واحد را محاسبه می کند. نتایج مربوط به 4 ماهه اخر سال 88 و 4 ماهه اول سال 89 با 8 ماهه اول سال 88 مقایسه شد که نشان دهنده ی کاهش 200 ساعتی زمان توقفات در ارتباط با واحدهای تولیدی و اداری بود. تاکید اصلی بر توقفاتی است که ناشی از تعمیر نیستند بلکه دلایلی از قبیل ضعف مدیریتی واحد نت، عدم تعهد پیمان کاران، امور مالی و... دارند.

مهندسی پایایی و متعاقب آن تخصیص پایایی به زیرسیستم ها در فاز طراحی، عوامل مهمی هستند که توجه به آنها در طراحی محصول ضروری است. تخصیص پایایی، موجب دست یابی به محصولی پایا، ارزان و در عین حال مطابق با خواسته های مشتری، رقابت پذیر و سازگار با محدودیت های ما و نیز بهبود روش های طراحی و ساخت می شود. محققین بسیاری از پارامترهای فرایند تخصیص پایایی را با ایده هایی متفاوت ارائه داده اند که با آنالیز آنها، ضعف هایی آشکار شده است. یک جنبه ی مهم در نظر گرفته نشده، میزان اهمیت زیرسیستم ها با توجه به مکان آنها در چیدمان کل سیستم و میزان تاثیر آنها بر پایایی کل سیستم است. در این نوشتار با استفاده از معیارهای تعیین میزان اهمیت در پایایی، بر این ضعف غلبه شده است. با مقایسه ی نتایج اجرای شیوه ی جدید و دو مورد از پرکاربردترین شیوه های موجود در متون علمی بر مثال های آورده شده،برتر بودن نتایج حاصل از شیوه ی جدید مورد تایید قرار گرفته است.

در تحقیق حاضر قصد داریم روش عام طراحی محصول و برمبنای متدولوژی طراحی برای s6 ارائه دهیم. در روش ارائه شده، ادغام سه مفهوم بهینه سازی مبتنی بر قابلیت اطمینان، طراحی قوی و بهینه سازی چندهدفه در چهار مرحله صورت می پذیرد: فرمول بندی، بهینه سازی، شبیه سازی و انتخاب. روش مذکور در تعیین بهترین طرح اختلاط بلوک بتنی سبک با در نظرگرفتن نیازهای مشتری در سه حوزه ی وزن، هزینه و استحکام اعمال شد. بدین منظور بعد از مدل سازی ریاضی بلوک با الگوریتم چندهدفه ی تعاملی و با توجه به ترجیحات تصمیم گیرنده، دوازده جواب بهینه ی پارتو در راستای حفظ احتمال رضایت محدودیت تولید شد. سپس با توجه به سه معیار درجه ی مطلوبیت، ضریب تغییرات استحکام، و صرفه جویی نسبت به جواب پایه بهترین طرح اختلاط در سطح 1در هر متر مکعب: سیمان 409 کیلوگرم، الیاف 1.4 کیلوگرم، سیلیس 12.14 کیلوگرم و فوم 8.8 لیتر برای پیاده سازی انتخاب شد.

در این مقاله کاربرد شبیه سازی در بهینه سازی دو هدفه ی یک مساله ی موجودی تحت سیاست (R,Q) تشریح شده است. در این سیاست هرگاه سطح موجودی به R یا کمتر از آن برسد به اندازه ی Q سفارش صادر می شود.هدف این تحقیق، تعیین مقادیر نقطه ی سفارش مجدد و مقدار سفارش برای این سیاست در سیستم انبارداری شرکت آریاگچ است، به طوری که ضمن کاهش هزینه های نگه داری موجودی در انبارها، زمان انتظار مشتری در سیستم نیز کمینه شود. بدین منظور سیستم انبارداری شرکت که متشکل از سه انبار است، با استفاده از یک مدل شبیه سازی در نرم افزار ED شبیه سازیشده است. پس از طراحی سناریوها و اجرای آنها در مدل شبیه سازی، مقادیر ممکن برای دو متغیر R و Q با کمک روش های سطح پاسخ و الگوریتم ژنتیک به دست آمده و نتایج با وضعیت فعلی شرکت آریاگچ مقایسه شده است.

یکی از ابزارهای کاربرد بهینه ی دستاوردهای مدیریت دانش که می تواند با ارائه ی راهکار راهبردی از اتلاف زمان و هزینه جلوگیری کند، توسعه و به کارگیری سیستم درس آموخته های مدیریت پروژه است. در این نوشتار با استفاده از مرور ادبیات، مصاحبه و مطالعه ی موردی در شرکت سپانیر، نقشه ی راه سیستم درس آموخته های پروژه در چهار مرحله تبیین شد. مرحله ی اول درک درس آموخته ها و تجربیات در پروژه با استفاده از مرور ادبیات، مرحله ی دوم درک شیوه های معمول و مورد استفاده در ایران از دو منبع اطلاعاتی مصاحبه و موردکاوی، مرحله ی سوم تحلیل اطلاعات به دست آمده و توسعه ی مدل مفهومی با تحلیل محتوای اطلاعات به دست آمده در مراحل اول و دوم، و مرحله ی چهارم توسعه ی نقشه راه با مباحث کلیدی شناسایی شده در مرحله ی سوم و اضافه کردن فعالیت ها و چک لیست ها برای پیگیری آن فعالیت هاست.